سونامی اخبار دروغ امنیت روانی مردم را به خطر انداخته است

به گزارش ایسنا، اکبر نصراللهی در نشست تخصصی  اطلاع رسانی نادرست و اینفودمی در دهمین کنگره بین المللی سلامت و بلایا در سالن همایش های  رازی دانشگاه علوم پزشکی ایران گفت: اگرچه اینفودمی  بیشتر در دوران پاندمی کووید-۱۹ به شهرت رسید، اما به کرونا  و  دوره  آن محدود نیست.

سردبیر فصلنامه علمی و پژوهشی مطالعات جامعه شناختی فضای مجازی  با تشریح نقش شبکه های اجتماعی در دوره کرونا گفت: با ظهور کرونا در اواخر بهمن  ۹۸ و  قرنطینه  خانگی، تعطیلی  مراکز  آموزشی، تجاری و مذهبی،  شبکه های اجتماعی جایگزین  ارتباطات رودرو  شده‌اند. لایوهای اینستاگرامی، گفت‌وگوهای  تصویری خانوادگی و دوستانه و عضویت در گروه‌های مختلف مجازی، همگی تبلور جهش بی‎سابقه، ناگهانی  و  گریزناپذیر  مردم به این شبکه ها  و استفاده  هدفمند از آنها برای پر کردن خلاء  ارتباطی بود. در عین حال  در کنار  مزایا و منافع بالقوه فضای مجازی در دوره کرونا، شبکه های اجتماعی کارکردها و معایب  زیادی  نیز  داشته است؛  تا آنجا که مدیرکل  وقت سازمان جهانی  بهداشت دکتر تدروس در کنفرانس امنیتی مونیخ  در ۱۵ فوریه ۲۰۲۰  گفت: ” ما فقط در حال   مبارزه  با بیماری همه گیر کووید ۱۹ نیستیم؛ بلکه همزمان  در حال  مبارزه با یک اپیدمی اطلاعاتی یا اینفودمی  نیز هستیم که خود می‌تواند سرچشمه مشکلاتی جدی باشد”.

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، اینفودمی را  انبوه اطلاعات راست و دروغ، غیر ضرور و شبه اطلاعات در موضوعات مختلف دانست و افزود: با فراگیرشدن استفاده از تکنولوژی های ارتباطی و امکان تولید و توزیع اطلاعات برای همه ، “شبه اطلاعات و اخبار نادرست” و بعضا آمیخته با واقعیت با سرعت بیش از ویروس های آنفلونزا  و کرونا  جسم و روح  مردم  را هدف قرار می دهند؛ بنابراین ضرورت دارد مردم و مسئولان همان‌طور که در برابر ویروس کرونا از خود مراقبت می‌کنند، مراقب  ویروس شایعات و محتواهای کذب هم باشند.

نصراللهی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به گرایش مردم به اخبار دروغ و فیک گفت: نتیجه پژوهش ۱۱ ساله موسسه تکنولوژی ماساچوست بر روی ۱۲۶ هزار فیک‌نیوز (FakeNews ) منتشر شده در توییتر سابق (ایکس )نشان داده که اشتیاق مردم برای باز نشر فیک‌نیوز ۷۰ درصد بیشتر از اخبار واقعی است؛ هر خبر واقعی در حدود ۶ برابر دیرتر از هر فیک‌نیوز به دست ۱۵۰۰ نفر می‌رسد و  بطور نسبی اخبار واقعی به ندرت توسط ۱۰۰۰ نفر به اشتراک گذاشته می‌شود، اما اشتراک گذاری محبوب‌ترین فیک‌نیوز بیش از ۱۰۰ هزار بار است. همچنین جذاب‌ترین فیک‌نیوز  بازنشر شده، خبرهای سیاسی بودند و پس از آن موضوعاتی در مورد تجارت، تروریسم، علم، سرگرمی و بلایای طبیعی برای مردم جذاب بوده است.

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی افزود: تحقیقات ” کوزی و همکارانش ” نشان داده است که یک چهارم اطلاعات رسانه های اجتماعی جهان حاوی اطلاعات غلط پزشکی و محتوای تایید نشده مربوط به همه گیری کووید۱۹ بوده است .

نویسنده  کتاب مدیریت پوشش اخبار بحران در رسانه های حرفه ای، سودجویی  و   فروش بیشتر محصولات و خدمات  با بهره گیری از  ترس  و نگرانی مردم،   اهداف سیاسی  با  القای ناکارامدی حاکمیت  و  تعلل در  امر سلامت مردم ، تضعیف اعتماد عمومی به  سازمان ها  و نهادهای بهداشتی ، ناآرامی اجتماعی  و ترغیب رفتارهای ناهنجار و پرخطر   مانند انبار کردن کالاها، خوددرمانی با روش‌های غیرعلمی را از جمله اهداف اینفودمی در مورد بیماری های واگیردار  مثل کرونا و سایر موضوعات دانست و تصریح کرد: سواد مجازی پایین، غفلت نخبگان، مسئولان و  رسانه های رسمی، تاخیر در اقدام و  تعارض در اطلاع رسانی، پیامدهای اینفودمی  را افزایش و نتایج  اقدامات مقابله ای را  “کند، کم اثر  یا بی اثر” می کند .

رییس دانشکدگان جامعه و رسانه دانشگاه آزاد اسلامی، با تاکید به  نقش مهم تقویت سواد رسانه و مجازی در سه سطح مسئولان ، رسانه ها و  مردم در مقابله با اینفودمی در حوزه های مختلف گفت: اطلاع رسانی به‌موقع، صحیح و جامع، کنشگری و تعامل فعال  و مستمر سخنگویان سازمان ها و نهادهای درگیر بحران  با خبرنگاران، استفاده حداکثری از  رسانه‌های معتبر در شناخت، تولید و انتشار اخبار  و  تصحیح اطلاعات نادرست، اقدامات بازدارنده در مورد  کنشگران غیرمسئول  و  نقل خبرهای از منابع متخصص و مرتبط و در نهایت “تقوای مجازی کاربران در هم رسانی  پیام های دریافتی “، مهمترین راهبردهای مقابله با اینفودمی است.